ابتکار نوشت: علیرضا تابش مدیرعامل بنیاد فارابی همواره تاکید دارد که هدف اصلی این بنیاد در دولت تدبیر و امید، حمایت از فیلمسازان جسور، جوان و خلاق است.
علیرضا تابش درباره حمایت‌های دولتی از ژانرهایی نظیر وحشت که در سینمای ایران مهجور مانده می‌گوید: «براساس سیاست‌ها و مفاد طرح جامع سینمای ایران، تنوع محصولات سینمایی به معنی گسترش حوزه مخاطبان و نهایتا توسعه بازار سینما خواهد بود. بنابراین فارابی در راستای این سیاست از فیلم‌نامه‌های جذاب، موثر و فرهنگی در ژانرهای مهجور حمایت خواهد کرد. اما این بدان معنا نیست که الزاما در همه فیلم‌های ژانرهایی که قبلا در آنها تولیداتی وجود نداشته، سرمایه‌گذاری کند.»
سینمای ایران را در حال حاضر چگونه ارزیابی می‌کنید؟
از چند زاویه می‌توان این سوال را بررسی کرد. سینمای ایران دوره گذار را طى مى کند. ببینید یک جامعه و یا یک صنعت در حال گذار ویژگی‌های خاص خودش را دارا است، چرا که به پایداری و ثباتی که باید برسد هنوز نرسیده است. بنابراین ما در دوره خاصی از سینما قرار داریم که این دوران بسیار مهم است. از این نظر که سینما از دوره آنالوگ گذر کرده و وارد دوره دیجیتال شده اما همچنان بعضی از تصمیمات و رفتارهای تولید‌کنندگان سینمای ایران، به دوران سینماى آنالوگ تعلق دارد. نسل جدید مخاطبان سینما متفاوت هستند، نسل جدیدى مصرف کننده سینما شده که ذائقه متفاوت‌تری نسبت به دوران گذشته دارد. از سویی دیگر آرام آرام نسلی از فیلمسازان و تهیه‌کنندگان وارد سینمای ایران شده‌‌اند. به اضافه اینکه روند رشد تکنولوژی‌های جدید سینمایی بر این هنر صنعت بسیار تاثیرگذار است. در حال حاضر با ایده اى خلاقانه و یک دوربین دیجیتال، تجهیزات و ادوات سبک‌تر می‌توان فیلم‌های اثرگذاری را تولید کرد. البته این به این معنا نیست که دوره فیلم‌هایی با پروداکشن‌های سنگین گذشته است، به هر حال در سینمای ایران و جهان به خصوص در فیلم‌های کوتاه، مستند و در مواردی از فیلم‌های داستانی، فضای مینیمال بیش از گذشته مورد استقبال قرار مى‌گیرد. تمام این نکات موارد تصویری، تحلیلى از سینمای ایران است. به نظر باید فارغ از این بخش‌ها، آینده‌پژوهی در سینما را جدی گرفت. به گونه‌ای که در خلال برنامه‌ریزی برای سینمای ایران در دورانِ گذار، افق‌های دوردست سینمای ایران را ترسیم کرد. در همین راستا، طرح جامع سینما در سازمان سینمایی با این اهداف تدوین شده است. امیدوارم با همدلی، همراهی و همفکری اهالی سینما مخصوصا تهیه‌کنندگان و کارگردان‌ها بتوانیم شاهد سینمای موفق‌تری باشیم. سینمای ایران یکی از دستاورهای جمهوری اسلامی در ۴ دهه اخیر است و نگاه جهانیان را به کشور ما ایران تغییر داده است. ما در منطقه‌ای زندگی می‌کنیم که جنگ، خشونت، وقایع متعدد سیاسی، اقتصادی و بحران‌های منطقه‌ای در فضای پیرامونی ما وجود دارند. اما تصویری که سینما و سینماگران ایران خلق کرده‌اند، تصویری پیشرو، سربلند و مقاوم است. به همین دلیل مدیون نویسندگان، کارگردانان و تهیه‌کنندگان خلاق و پیشرو سینمای ایران هستیم
طرح جامع سینمایی در چه ابعادی برنامه‌ریزی شده است و چه کسانی در راستای تدوین این طرح همکاری کرده‌اند. از آنجایی که مدیران سازمان همیشه توضیحات کلی درباره این طرح داده‌اند. کمی توضیح بدهید که طرح جامع سینما از چه زمانی اجرایی خواهد شد؟
البته ابعاد مختلف طرح جامع سینمایی را سازمان سینمایی تبیین می‌کند. اما آنچه که مسلم است، این طرح یک چشم‌انداز کلان است و قرار است برنامه‌های اجرایی براساس این طرح تدوین شود. بنابراین طرح جامع سینما را نباید به مثابه یک آئین‌نامه اجرایی تلقی کرد که از زمان معینی اجرای آن شروع خواهد شد. بنیاد سینمایی فارابی هم در حوزه سینمای حرفهای لایه‌های مرتبط با این حوزه را طراحی و برنامه ریزی و اجرا خواهد کرد. طرح جامع همانطور که از نامش مشخص است یک ساله و شش ماهه اجرا نخواهد شد. از امسال شروع و در یک روند چند ساله باید با کمک همه دست‌اندرکاران سینما، دولت، بخش خصوصی، اصناف و... به اجرا درآید.
سینمای مستقل تا امروز چه دستاوردهایی را به همراه داشته است؟
سینمای مستقل در بستر جریان تفکر درست و اصولی شکل گرفته است و نقطه مقابل جریان مسلط سینماى هالیوود است. فیلم مستقل از نظر فرم یا محتوا شناخته مى‌شود، سینماگران می‌توانند با دیدگاه خلاقانه فیلم بسازند اما به وسیله نهادهای حامى سینما تامین بودجه شوند و این همان دیدگاهی است که سینماگران مستقل تا امروز به درستی دنبال کرده‌اند. به همان اندازه که فیلم موفقی تولید شده است، مخاطبان را نیز جذب کرده‌اند. در سینمای ایران به لحاظ فکری، خوشبختانه جریان‌های متنوع سینمایی وجود دارند و می‌توانند در عرصه‌های مختلف با دغدغه‌های متفاوت فیلم بسازند. ضمن‌اینکه بخشی از این فیلم‌ها در جامعه جهانی مورد توجه قرار گرفته است. هر روز در مهمترین جشنواره‌های جهان، سینماى ایران حضور دارد، پرچم ایران برافراشته است و فیلم‌های سینمای ایران باعث افتخار هستند.
به نظر شما مهمترین دلایل پیشرفت سینمای نسل جدید چیست؟
به نظرم به دلیل تنوع و تفاوت نگاه فیلمسازان ایرانی است و فضای فرهنگی که هنرمند ایرانى از متن آن برآمده است، همچنین روشن‌بینی و روشن‌فکری فیلمسازان ما و تنوع موضوعات و البته جسارتی که هنرمندان نسل نوى سینما دارند، بسیار تاثیرگذار است و این‌ها در قالب سینمای فرهنگى و مستند بروز پیدا کرده است. می‌توان گفت در بسیاری از کشورهای جهان این نوع از سینما را نداریم. اهالی سینما و نهادهای فرهنگی باید تلاش کنند تا سینماى ایران به جز حضور موفق جشنواره‌اى، در بازارهای جهانی سهم بیشترى پیدا کند.
سینمای ایران با گذشت سال‌ها هنوز تک محصولی است یعنی فیلم‌های ما اکثر قریب به اتفاق در ژانر اجتماعی ساخته می‌شوند، در جریان گفت‌و‌گو با سینماگران، معتقدند که ساخت فیلم‌هایی نظیر ژانر وحشت نیاز به بودجه زیادی دارد. آیا بنیاد سینمایی فارابی به عنوان
حامی دولتی در راستای حمایت از ژانرهای جدید، اعلام آمادگی می‌کند؟
براساس سیاست‌ها و مفاد طرح جامع سینمای ایران، تنوع محصولات سینمایی به معنی گسترش حوزه مخاطبان و نهایتا توسعه بازار سینما خواهد بود. بنابراین فارابی در راستای این سیاست از فیلم‌نامه‌های جذاب، موثر و فرهنگی در ژانرهای مهجور حمایت خواهد کرد. اما این بدان معنا نیست که الزاما در همه فیلم‌های ژانرهایی که قبلا در آنها تولیداتی وجود نداشته، سرمایه‌گذاری کند. حمایت فارابی معطوف به تنوع محصولات سینمای ایران و در یک مقیاس کیفی خواهد بود.
بنیاد سینمایى فارابی چه برنامه‌هایی برای حمایت از سینمای جوان و مستقل دارد؟
در سازمان سینمایى، بنیاد سینمایی فارابی و سایر موسسات سینمایى در دولت تدبیر و امید فارغ از جناح‌گرایی از استعدادهای جوان، خلاق و جسور حمایت شده است. ضمن اینکه اگر در مواردی مطلع شدیم جریان فکرى و استعدادى وجود دارد، برای حمایت از آنها اعلام آمادگی کردیم. همه سلایق توانسته‌اند از حمایت‌های بنیاد فارابى بهره‌مند شوند. به خصوص در سه سال اخیر، توجه ویژه و رویکرد اصلی ما به نسل نوی سینمای ایران (فیلم اولى‌ها و فیلم دومى‌ها) بوده است. بنیاد فارابی جوانان با استعداد را به قدر توان و بضاعت خود مورد حمایت مادى و معنوى قرار داده است. در سه سال گذشته فارابى قریب به ۴۵ فیلم کارگردانان فیلم‌اولی را حمایت کرده است. بخشی از این ظرفیت شامل بانوان فیلم‌اولی بودند. ضمن اینکه از سیاست‌های اصلی ما این است که به جز کارگردان‌های اول، از گارگردان‌هایی که می‌خواهند فیلم دومشان را بسازند، حمایت کنیم. سینمای ایران چشم‌انداز رو به رشدی دارد. نسلی که در جریان تولیداتشان هستیم خلاق و دردمند و جسور و بالنده هستند. امیدوارم این نسل در کنار پیشکسوتان سینما به پشتوانه فرهنگ و هنر غنى ایران، همچنین تسهیلات نهادهای سینمایی، آینده سینمای ایران را به خوبی رقم بزند و از آثارشان در بازارهای داخلی و خارجی استقبال بیشترى شود.
در دولت‌های گذشته بنیاد فارابی تولیدات پرهزینه داشت که در گیشه توفیق چندانی نداشتند و حتی در عرصه بین‌الملل هم موفقیت چشمگیری نداشتند. یکی از این فیلم‌ها «راه آبى ابریشم» بود. به همین دلیل این قبیل از سرمایه‌گذاری‌های بنیاد سینمایی فارابی طی سال‌های قبل موجب بی‌اعتمادی شده است، شما به عنوان مدیرعامل این بنیاد چه راهکاری برای بازگشت به دوران اوج فارابی (دهه ۶۰) و همدلی با سینماگران در نظر دارید؟
مدیریت سینما در دهه ۶۰ مبتنی بر نیازهای باز تعریف سینما در اولین سال‌های پس از انقلاب بود و بر پایه همین نیازها، سیاست‌ها و روش‌هایی متناسب با تحقق آن اهداف اتخاذ شد. اکنون در آستانه آغاز پنجمین دهه انقلاب سینمای ایران دوره گذار را طی می‌کند، بنیاد سینمایی فارابی با نگاه به ضرورت‌های روز و نیازهای آینده به توسعه صنعت سینمای ایران و گسترش ارتباط و تعامل با سینماگران می‌اندیشد. یکی از مهمترین اهداف طرح جامع سینما حرفهای گرایی، تقویت فیلمنامه، تنوع و جذابیت در آثار سینمایی، کمک به صنعتی شدن سینمای ایران و گسترش بازارهای داخلی و بین‌المللی است و فارابی همین هدف را دنبال می‌کند.
شورای معناگرا مجددا بعد از چندین مرتبه در طی سال‌های اخیر، جلساتی تشکیل داده است، هدف اصلی این شورا چیست؟ سوالی که در این راستا بسیاری از اهالی سینما و رسانه دارند این است که جمهوری اسلامی در طی این سه دهه همواره در حال تولید فیلم‌های معناگرا بوده است، مگر سینمای ایران به خصوص در بعد از انقلاب تولیدات بی‌معنی داشته است؟
هدف اصلی شورای تخصصی معناگرا تقویت و کمک به غنای این گروه از فیلم‌هاست. اصطلاح معناگرا در مقابل بی‌معنی وضع نشده است. سینمای معناگرا در حقیقت اشاره به سینمای معنویت‌گرا دارد و به روایت‌ها و داستان‌هایی می‌پردازد که عالم را از منظری فراتر از ابعاد زندگی مادی و روزمره مورد توجه قرار می‌دهد. توجه به اخلاق و معنویت در همه جای دنیا و آثار هنری و فرهنگی یک نیاز است که بشر امروز در عرصه‌های مختلف کار، مدیریت، زندگی و... به عنصر معنویت و اخلاق و ارزش‌های اخلاقی و دینی رغبت و میل نشان می‌دهد. سینمای فرهنگی ایران به دور از شعارزدگی برای این حوزه حرفهای بسیاری دارد و مخاطبان داخلی و خارجی نگاهشان به این نوع سینما مثبت و ارزشمند است.
