موسیقی عرفانی بلوچستان در مستند «ملنگان»

فیلمبرداری مستند «مَلنگان» با موضوع موسیقی عرفانی در منطقه سراوان بلوچستان به پایان رسید.

علی مغازه‌ای، نویسنده و کارگردان این مستند، در گفت‌وگویی با ایسنا، بیان کرد: «ملنگان» آخرین فیلم از مجموعه‌ی هشت مستندی موسیقی بلوچستان است که ساخت آن از اواخر سال ۱۳۹۱ کلید خورده است. در فیلم «ملنگان» با صاحبان و بزرگان طریقت چشتی و نقش‌بندی در منطقه بلوچستان گفت‌وگو شده و انواع غزل‌خوانی و اجرای موسیقی عرفانی و طریقتی نمایش داده می‌شود.

او ادامه داد: ملنگان به پیروان طریقت‌های چِشتی، نقش‌بندی و قادری گفته می‌شود که از دیرباز جایگاه خودشان را در شرق بلوچستان داشته‌اند و همچنان پیروان بسیاری دارند. ذکرهایی که در این گروه‌های عرفانی اجرا می‌شود به اسماء الله و اولیاءالله و ائمه و مشایخ اختصاص دارد و غزل‌هایی از شاعران بزرگی چون حضرت مولانا، عطار، معین‌الدین چشتی، شیخ احمد جامی، واجه مرشد، واجه عبدالرئوف و دیگر عارفان بزرگ در جمع ملنگان خوانده و اجرا می‌شود. در واقع این تنها نقطه در منطقه بلوچستان است که در آن اشعار موسیقی به زبان فارسی اجرا می‌شوند.

وی درباره هدف از ساخت این مجموعه هشت مستندی توضیح داد: این مجموعه برای آشنایی بیشتر با ریشه‌های موسیقی قوم بلوچ و در فیلم «ملنگان» آشنایی با ریشه‌ها و مبانی فکری و موسیقایی طریقت چشتی و نقش‌بندی در کنار ثبت و ضبط با کیفیت از موسیقی بلوچستان است. دراویش چِشتی، موسیقی را با ساز و آواز اجرا می‌کنند و رباب، تنبورک، بِنجو، دُهُلک و کنجری یا دایره زنگی سازهای مورد استفاده آن‌ها در این گونه از موسیقی است.

مغازه‌ای با بیان اینکه تدوین این مجموعه تا نیمه دوم سال ۱۳۹۷ به پایان می‌رسد، گفت: «گواتی»، «دونلی»، «بِنجو»، «علیوک»، «لعل»، «شریفوک» و«مَلنگان» اسامی هفت مستند این مجموعه‌ هستند که در نهایت نیز یک فیلم از مجموع تمام موسیقی‌های منطقه بلوچستان برای نمایش تدوین می‌شود.

او اظهار کرد: فیلم «علیوک» در این مجموعه هشت مستندی به علی محمد بلوچ معروف به علیوک یکی از نوازنده‌های چیره‌دست قیچک در بلوچستان می‌پردازد که سال گذشته از دنیا رفت. همچنین مستند «لعل» درباره لعل بخش پیک آخرین خواننده حماسی خوان بلوچستان است که او نیز سه سال پیش از دنیا رفت.

وی که دبیر هنری فستیوال آینه‌دار هم هست، ادامه داد: این مجموعه هشت مستندی در نقاط مختلف بلوچستان از جمله چابهار، نِگور، دشتیاری، درگس، تیس، کُنارک، زر آباد، نیک‌شهر، چاهان، بمپور، سراوان، کلپورگان، خداآباد، پیرآباد، دِهک، ناهیج، کِشتگان، آسپیچ و محمدی فیلمبرداری شده است.

علی مغازه‌ای، محمدرضا جهان‌پناه و امین باقری فیلمبرداران، حسن شبانکاره و ساسان کاوه صدابرداران، محمدرضا شاهرخی‌نژاد، اسرافیل قاسمی و ساسان کاوه عکاسان و احسان رسول‌اف نیز تهیه‌کننده این مجموعه مستند موسیقی هستند. مهدی صفرخوانی نیز تدوین این مجموعه هشت مستندی را به عهده دارد.

 

طراحی و اجرا : NikSoft