کمیته پیگیری حفاظت از خانه‌های تاریخی، تخریب سینمای «نادر» در خیابان لاله‌زار تهران را با مجوز اداره کل میراث فرهنگی استان تهران و مصوبه کمیسیون ماده پنج تایید کرد.
به گزارش خبرگزاری فوکاس فیلم نیوز به نقل از خبرآنلاین، خبر تخریب سینمای نادر (رویال) با مجوز اداره کل میراث فرهنگی استان تهران در آستانه روز سینما در فضای مجازی منتشر شده است و پیگیری‌ها تایید می‌کند که کمیسیون ماده پنج شهرداری تهران، مصوبه تخریب و ساخت یک مجتمع تجاری ـ فرهنگی به جای این سینما را در خرداد ماه ۱۴۰۳ صادر کرده است.
بر اساس گزارش ایسنا،مسئولان میراث فرهنگی هنوز نسبت به خبر تخریب سینما «نادر» در مجاورت «گراند هتل» و «تئاتر نصر» در خیابان لاله‌زار، که جزو نخستین خیابان‌های تهران است، واکنشی نشان نداده‌اند. ایسنا تلاش کرد در این‌باره توضیحات اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران را دریافت کند که تا کنون پاسخگو نبوده است.
سینما «نادر» با نام «رویال» سال ۱۳۱۲ خورشیدی در خیابان لاله‌زار ساخته شد. سال ۱۳۴۲ زنده‌یاد «ناصر مجدبیگدلی» این سینما را خرید و تا اوایل دهه ۹۰ مالک آن بود. استودیو فیلمسازی سینما نادر از قدیمی‌ترین استودیوهای فیلم در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ ایران است. این سینما محل نمایش آثار پرفروشی چون «عروس دهکده»، «چهار راه حوادث»، «گنج قارون» و «عقابها»، «گاو» و «قیصر» بود و دفتر گروه سینماهای متحد تهران در طبقه دوم آن فعال بود و نطفه آثاری چون «شبح کژدم»، «شکار خاموش»، «لنگرگاه»، «ویزا» و «حادثه» در همین دفتر بسته شد.
ناصر مجدبیگدلی، مالک پیشین سینما نادر اوایل دهه ۹۰ و تقریبا دو سال بعد از اینکه وزارت ارشاد در نامه‌ای نوشت به این سینما دیگر فیلم ندهند، به فکر نجات سینما نادر افتاده بود. او گفته بود: «صحبت شده بود تا شهرداری لاله‌زار را بازسازی کند تا به جاذبه‌ای برای گردشگری تبدیل شود اما یکدفعه منصرف شدند.»
اکنون به جای آنکه سینما نادر، از آخرین بازماندگان سینماهای لاله‌زار به جاذبه گردشگری تبدیل شود، تایید شده است که براساس مصوبه کمیسیون ماده ۵ و به درخواست شهرداری منطقه ۱۲ تهران و با مجوز اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران، قرار است این سینما تخریب شود و یک مجتمع تجاری ـ فرهنگی جای آن را بگیرد.
این تخریب و جایگزینی آنچنان که در مصوبه کمیسیون ماده ۵ آمده است، به درخواست شهرداری منطقه ۱۲ اتفاق می‌افتد که طی نامه‌ای به تاریخ ۱۷ دی‌ماه ۱۴۰۲ در گزارشی امکان‌سنجی احداث بنای تجاری ـ فرهنگی به صورت دو طبقه روی همکف تجاری و سه طبقه زیرزمین و با تراکم ۲۴۰ درصد را به این شرح درخواست کرده بود:
«زیرزمین‌های اول تا سوم برای استفاده از پارکینگ و انباری در سطح اشغال ۸۰ تا ۱۰۰ درصد، همکف برای استفاده ۶۲ واحد تجاری و در سطح اشغال ۸۰ درصد و طبقه دوم برای استفاده ۴۹ واحد تجاری و ۳ واحد فرهنگی و در سطح اشغال ۸۰ درصد (۴۰ درصد تجاری و ۴۰ درصد فرهنگی).»
سینما نادر ثبت ملی نشده است اما از آنجا که در مجاورت دو اثر تاریخی «گراند هتل» و «تئاتر نصر» است، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تهران در نامه‌ای که تاریخ آن در مصوبه کمیسیون ماده پنج ۲۸ آذرماه ۱۴۰۲ ذکر شده، نظر داده است: نقشه‌های معماری ممهور به مهر آن اداره کل و با تاکید بر ایجاد مرکز فرهنگی در پروژه مذکور تا حداکثر ارتفاع ۹ متر از سطح معبر مجاور را مجاز دانسته و با عنایت به تعهد نامه شماره ۵۱۹۰۷ مورخ ۱۳ اسفندماه ۱۴۰۱ دفترخانه اسناد رسمی ۱۰۲۲ تهران مالک مکلف به رعایت کلیه تمهیدات فنی و ایمنی جهت احداث زیرزمین شامل احداث دیوار حائل در حد فاصل شرقی ملک مشرف به بنای ثبتی گراند هتل، قبل از هر گونه اقدام اجرایی و احداث زیرزمین با روش فنی تاپ ـ داون، وفق پروپوزال فنی ارائه شده است. شایان ذکر است نقشه‌های نما پس از تایید در کمیته نمای شهرداری جهت تایید نهایی به این اداره کل ارسال شود.»
سینما نادر در کوچه ملی (باربد)، خیابان لاله‌زار
در نظر کارگروه فنی نیز آمده است که «این موضوع در جلسه ۲۸ فروردین‌ماه ۱۴۰۳ کمیسیون ماده ۵ مطرح شده و پس از توضیحات مشاور و شهرداری منطقه، با مورد تقاضا مشروط به تامین کلیه پارکینگ‌های مورد نیاز تجاری و فرهنگی طبق ضوابط و مقررات در همین ملک و همچنین حفظ کاربری و هاشور فرهنگی ملک موافقت شده است.
براین اساس، زیر زمین اول با سطح اشغال ۸۰ درصد و زیرزمین‌های دوم و سوم با سطح اشغال ۱۰۰ درصد برای استفاده پارکینگ و انباری، طبقات همکف و اول به صورت تجاری در سطح اشغال ۸۰ درصد، با توجه به هاشور ثبتی، طبقه دوم به صورت کامل کاربری فرهنگی در سطح اشغال ۸۰ درصد درنظر گرفته شود.»
همچنین متذکر شده است «ملاحظات و تمهیدات ایمنی و فنی اعلام شده در نامه اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران لازم الاجراست و نقشه‌های معماری پیش از صدور پروانه باید به تایید آن اداره کل برسد.»
در نهایت کمیسیون ماده پنج به استناد این نظرات، در تاریخ هفتم خردادماه ۱۴۰۳، احداث مجتمع تجاری ـ فرهنگی در محل سینما نادر مطابق با نظر کارگروه فنی تصویب کرده است.
تخریب سینما نادر (رویال) درحالی قرار است رخ دهد که در سال ۱۳۹۷ طرح ساماندهی و بهسازی خیابان لاله‌زار با هدف شناسایی و احیای بناهای واجد ارزش در محدوده این طرح همچون خانه اتحادیه، خانه پیرنیا، موزه سینما متروپل، هتل لاله و کافه پارس و تئاتر نصر مطرح شده بود و قرار بود از سوی شهرداری منطقه ۱۲ اجرا شود.
در دهه ۹۰ شهرداری تهران با علم به اینکه لاله‌زار خیابانی است قاجاری که در شمال باروی صفوی ساخته شد و پس از انتخاب تهران به پایتختی (دارالخلافه) شکل گرفت، زمانی که با انتخاب نقشه‌ای سیاسی و اداری، نقشه‌ای اقتصادی و اجتماعی تهران نیز برجسته‌تر شد و توسعه شهر از حصار صفوی فراتر رفت و قصرها و خانه‌های اعیانی در امتداد لاله‌زار و جاده شمیران شکل گرفت، بارها طرح ساماندهی خیابان لاله‌زار را در دستور پیگیری و اجرا قرار داده بود. در اسفند ۹۷ که اجرای این طرح رنگ جدی‌تری به خود گرفته بود، علی‌محمد سعادتی، شهردار وقت منطقه ۱۲ گفته بود: «با کمک کسبه و صنوف فعال، بهسازی خیابان لاله‌زار از نوروز سال آینده (۱۳۹۸) آغاز می‌شود.» اما پس از گذشت پنج سال از آن وعده، نه تنها از اجرای آن طرح و وعده‌ها خبری نیست و در وضعیت خیابان لاله‌زار تغییری ایجاد نشده که بناهای تاریخی آن تک به تک و به تدریج هویت خود را از دست می‌دهند، در حالی‌که می‌توانستند همان مسیر «خانه اتحادیه» را بروند که ملک آن را شهرداری تهران خرید و به خانه موزه تبدیل کرد و جاذبه‌ای را به جاذبه‌های تهران افزود.
مالک سابق سینما نادر ۱۳ سال پیش گفته بود: «۲۰ سینما در لاله‌زار بود که شش سالن آن در همین کوچه «باربد» بود که به خاطر سینما ملی به آن کوچه ملی می‌گفتند اما متاسفانه هیچکدام از این سینماها باقی نمانده و بعضی از آنها انبار وسایل برقی شده است. ظاهرا یکی از کسانی که مسئولیت داشته است از لاله‌زار خاطره خوشی نداشته است و کمر به تخریب فضاهای فرهنگی اینجا بست که سینمای ما آخرین بازمانده از سینماهای لاله‌زار بود و آن هم تعطیل شد. سینمای ما با ۷۰۰ نفر ظرفیت اگر در طول روز کمتر از سه هزار نفر می‌آمدند فیلم را عوض می‌کردیم الان کدام سینما چنین مخاطبی دارد؟»
