ایلنا نوشت: رضا سخایی که 15 سابقه دستیاری کارگردانی در سینمای ایران دارد، معتقد است افرادی هستند که به صرف پول داشتن و استخدام نیروهای حرفه‌ای، به فکر کارگردان شدن می‌افتند.
رضا سخایی، دستیار کارگردان و برنامه‌ریز سینما که در فیلم «ایتالیا ایتالیا» نیز بازی کرده است، با اشاره به بازی خود در این فیلم گفت: «کاوه صباغ‌زاده فیلمنامه‌ای را براساس کاراکتر من نوشت و حتی اول به عنوان بازیگر با من صحبت کرد و بعد قرار شد به عنوان دستیار و برنامه‌ریز فعالیت کنم. خیلی خوب است کسانی که فیلم اول را می‌سازند و جوان هستند، از دستیار کارگردان استفاده کنند.»
دستیار علیرضا داودنژاد در پاسخ به این سوال که چگونه کارگردان فیلم «ایتالیا ایتالیا» که خود زمانی دستیار کارگردان بوده است، برای ساخت فیلم جدیدش از دستیار دیگری استفاده می‌کند، گفت: «این تفکر که دستیار کارگردان پایین‌تر از کارگردان است، غلط است. دستیاری کارگردان و برنامه‌ریزی یک کار تخصصی است و این گونه نیست که از کارگردانی پایین‌تر یا بالاتر باشد و مانند حرفه‌های دیگر همچون فیلمبرداری یا صدابرداری است.»
سخایی ادامه داد: «درست است که در نهایت این کارگردان است که حرف آخر را در فیلم می‌زند و فیلم به نام وی ثبت می‌شود ولی این گونه نیست که دستیار کارگردان هیچ استراتژی و نگاه و فکری در فیلم نداشته باشد بلکه حتی می‌تواند نگاه و فکر خود را به کارگردان منتقل کند.»
او ادامه داد: «امروز بسیاری از افرادی که به عنوان دستیار کارگردان فعالیت می‌کنند، توانایی آن را دارند که کارگردانی کنند اما نمی‌خواهند وارد حیطه کارگردانی شوند.»
دستیار داریوش مهرجویی در پاسخ به این سوال که چرا همه می‌خواهند در سینمای ایران کارگردان شوند، گفت: «خود من هم دوست دارم تا فیلم بسازم اما دلیل بر این نمی‌شود که دستیار کارگردانی را دوست نداشته باشم. 15 سال است که در این حرفه هستم. اگر کسی به دنبال کارگردانی می‌رود، برای این است که دغدغه‌های شخصی دارد و می‌خواهد با فیلم‌سازی دغدغه‌های خود را بیان کند.»
او ادامه داد: «برخی از افرادی که می‌خواهند کارگردان شوند و مستقیم وارد کارگردانی شدند، به این شغل به عنوان یک حرفه نگاه کردند و از آثارشان مشخص است که دغدغه شخصی نداشتند و بیشتر دنبال این بودند که یک شبه ره صد ساله را طی کنند.»
سخایی گفت: «راه فیلم ساختن و فیلم‌ساز شدن صد در صد دستیاری کردن نیست اما افرادی که قصد دارند فیلم‌ساز شوند اگر از طریق دستیاری وارد سینما شوند؛ بعدها فیلمسازان موفق‌تری می‌شوند.»
این دستیار کارگردان افزود: «کسی که سال‌ها دستیاری کرده وقتی به صورت مستقل فیلم می‌سازد، دائم به فکر این است که اثرش مخاطب داشته باشد زیرا در طول سال‌ها برای خود در حرفه دستیاری اعتباری کسب کرده است که نمی‌خواهد آن اعتبار را از بین ببرد.»
سخایی ادامه داد: «متاسفانه در سال‌های اخیر با رشد تکنولوژی و دوربین‌های دیجیتال، فیلم‌سازی بسیار راحت‌تر شده است و بسیاری از افراد تصور می‌کنند کارگردان خوبی هستند و هر فردی می‌تواند با شرط پول داشتن و استخدام کردن افراد حرفه‌ای خود را در مقام کارگردان قرار بدهد اما دستیاران کارگردان با وسواس و حتی کمی ترس وارد حرفه کارگردانی می‌شوند.»
او گفت: «سینما در ایران دقیقا شبیه فوتبال است. سرمربی در فوتبال وظیفه ارنج را دارد آن کسی که تیم را تمرین می‌دهد کمک مربی است و اگر کمک مربی فوتبال را نشناسد، سرمربی نیز نمی‌تواند موفق شود. در سینما نیز برخی از کارگردان‌ها با بخش‌های مختلف یک فیلم آشنایی ندارند و بیشتر دغدغه فیلم‌نامه و میزانسن را دارند و این دستیار کارگردان است که می‌تواند با توجه به نگاه کارگردان عوامل مناسب را به او معرفی کند. از همین رو هر دستیار کارگردانی نمی‌تواند در هر فیلمی حضور پیدا کند.»
سخایی در پاسخ به این سوال که آیا امکان دارد شغل دستیار کارگردانی مانند سایر حرفه‌های سینما همچون فیلمبرداری به شکل آکادمیک دربیاید یا خیر، گفت: «دستیاری کارگردان شغلی کاملا تجربه‌گرا است اما می‌توان آن را به شکل دانشگاهی آکادمیک کرد.»
او با اشاره به اینکه اعتقادی به تفکیک دستیار کارگردان و مدیر برنامه‌ریزی ندارد، گفت: «فقط در سینمای کاملا صنعتی می‌توان این دو شغل را از هم تفکیک کرد زیرا در این سینما همه چیز از قبل مشخص است. اما در ساختار سینمای ایران چنین مساله‌ای را نمی‌توان تفکیک کرد زیرا سینمای ما بسیار متکی به شرایط افراد و جامعه است و حتی ما در لوکیشنی که کار می‌کنیم، ما در اختیار لوکیشن هستیم نه لوکیشن در اختیار ما. به همین دلیل کارگردان باید براساس شرایط میزانسن بچیند. به همین دلیل دستیار کارگردان باید برنامه‌ریزی نیز بکند زیرا از همه به کارگردان نزدیک‌تر است.»
